BOŻE NARODZENIE I NOWY ROK NA WĘGRZECH
Jak w większości krajów przygotowania do Bożego Narodzenia na Węgrzech rozpoczynają się od zapalenia pierwszej świecy na wieńcu adwentowym. Domy i mieszkania przyozdobione są świątecznymi dekoracjami, sklepy pełne są tych, którzy z zapałem szukają najlepszych prezentów dla swoich bliskich. Ale przygotowania do Bożego Narodzenia nie ograniczają się tylko do stresu związanego z prezentami i świątecznym menu. Wraz z nadejściem tego pięknego święta otwierają się jarmarki bożonarodzeniowe, na których można biesiadować przy pysznych produktach, skosztować grzanego wina czy pieczonych kasztanów.
Tradycje bożonarodzeniowe na Węgrzech
Okres świąteczny jest również bardzo popularny wśród dzieci, ponieważ od początku grudnia, w nocy 5 grudnia, odwiedza je starzec z długą brodą z Laponii, zwany Świętym Mikołajem. Dzieci, które były grzeczne, otrzymują paczkę pełną cukierków i innych smakołyków w dokładnie wyczyszczonych i wystawionych na parapet bucikach, ale dzieci, których imiona są wpisane na listę „rozrabiaków” następnego dnia znajdują w bucikach tylko gałązki.
Na Węgrzech jedną z najbardziej znanych tradycji ludowych w okresie Bożego Narodzenia są Jasełka, które opowiadają historię narodzin dzieciątka Jezus. Przedstawienie to zazwyczaj pokazuje poszukiwania domu przez Józefa i Maryję, po których następuje przybycie pasterzy i trzech króli prowadzonych przez aniołów do żłóbka po narodzinach Zbawiciela. W dawnych czasach przedstawienie to grano w domach, gdzie artyści byli następnie zapraszani przez mieszkańców do wspólnego jedzenia i picia. W dzisiejszych czasach Jasełka coraz częściej odgrywa się w kościele lub na szkolnym przedstawieniu po długich przygotowaniach.
Przesądy na Boże Narodzenie na Węgrzech
Kiedy nadchodzi 24 grudnia, domy zaczynają ożywać. Rodziny zbierają się, aby razem udekorować choinkę, którą należy wnieść do domu dopiero w Wigilię, ponieważ jeśli drzewko zostanie przyniesione przed tym terminem, może przyciągnąć złe duchy, a tego oczywiście powinno się unikać ?! Istnieje również wiele starszych ludowych wierzeń świątecznych, które pamiętają tylko nasze babcie lub prababcie. Przekazują one wierzenia i przesądy, aby nie dopuścić do przybycia diabła do domu. To, co by można było uznać za kiepski żart, takim nie jest, ponieważ te przekonania są przeżywane i traktowane bardzo poważnie i stanowią integralną część węgierskich świąt Bożego Narodzenia. Według starego przesądu, 24 grudnia kobiety muszą dokładnie posprzątać dom, bo diabeł może się wprowadzić tam, gdzie jest brud. W tym dniu powinno się również założyć najpiękniejsze ubrania, ale nie powinny być one nowe, bo przyniosą pecha, a kobiety nie powinny czesać się wieczorem, w przeciwnym razie ich piękno szybko zniknie. Ponadto między dwoma świętami nie powinno zajmować się praniem, ponieważ może to również przynieść pecha. Aby jednak uchronić się przed nieszczęściem w tym okresie, można powiesić jemiołę nad drzwiami domu, aby odpędzić złe duchy lub zapalić świeczkę w oknie, aby szczęście nas odnalazło.
Kolacja Bożonarodzeniowa
Tradycyjne węgierskie menu bożonarodzeniowe może też przynieść dużo szczęścia na przyszłość. Na przykład potrawy z farszem symbolizują obfitość. Jeśli zjesz ryby, zrobisz postępy w swojej karierze jak ryba w wodzie. W świątecznym menu nie może zabraknąć fasoli, maku czy soczewicy (choć Węgrzy wolą zostawić soczewicę na Nowy Rok), która przyniesie pieniądze każdemu, który ją zje. Ależ pysznie wyglądają wszystkie te starannie przygotowane węgierskie potrawy świąteczne!
W Wigilię większość rodziny gromadzi się wokół starannie udekorowanego stołu. Jedną z najsłynniejszych potraw świątecznych na Węgrzech są gołąbki, czyli danie z liści kapusty nadziewane pikantnym mięsem mielonym i zwykle przybrane odrobiną wędzonego mięsa. Je się je z chlebem i śmietaną. Na stole znajdziemy też ryby, najczęściej w formie zupy lub panierowane, faszerowanego indyka. W Wigilię również węgierskie rodziny często gotują stek wieprzowy, kiełbasę lub pieczeń wieprzową. Na deser serwuje się bejgli (ciasto nadziewane makiem, orzechami włoskimi lub kasztanami), albo inne popularne węgierskie ciasto. Jest ono wypełnione dżemem morelowym oraz posiekanymi orzechami włoskimi między warstwami kruchego ciasta i polane warstwą czekolady.
Kiedy choinka jest przystrojona, a świąteczne potrawy znikają ze stołu (bo są pyszne), rodziny katolickie często wybierają się na pasterkę. A w nocy, gdy wszyscy śpią, na Węgrzech, w przeciwieństwie do wielu innych krajów, to nie Święty Mikołaj zakrada się do domów, ale sam Jezus lub Aniołek, który pod choinką zostawia grzecznym dzieciom prezenty.
Nowy Rok na Węgrzech
Po świętach i zjedzeniu bejgli można przystąpić do planowania imprezy sylwestrowej. Oczywiście to święto jest również przedmiotem przesądów, aby uniknąć pecha i przyciągnąć szczęście. Na przykład w Nowy Rok wynoszenie śmieci przynosi pecha. Zabronione jest pranie, szycie lub inne prace domowe, a także cięcie nożyczkami, ponieważ przynosi to pecha. Aby przyciągnąć szczęście, należy spożywać soczewicę od pierwszego dnia Nowego Roku, aby mieć wszystkiego pod dostatkiem. Zjedzenie strudla w Nowy Rok przedłuży życie, a pierwszą osobą, którą zaprosimy do naszego domu, musi być człowiek dobroduszny, jeśli chce się mieć szczęście.
W Nowy Rok Węgrzy spotykają się z przyjaciółmi i rodziną, aby pożegnać problemy minionego roku huczną imprezą. A gdy nadchodzi północ, cały kraj milknie, wspólnie słuchając węgierskiego hymnu narodowego, potem witając Nowy Rok dudami i fajerwerkami. Na drugi dzień trzeba pamiętać o zjedzeniu soczewicy i nie być zbyt leniwym, bo to, co zrobi się pierwszego dnia roku, determinuje resztę roku!
Niezależnie od kraju, obyczajów, folkloru czy miejsca, w którym obchodzi się te święta zimowe, jest to moment, w którym miłość, rodzina i wspólnie spędzony czas są najważniejsze.
Życzymy wszystkim Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!
